ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ
Ασκληπιός, ο θεός της ιατρικής
Θεός της ιατρικής και της υγείας. Σε αυτόν απευθύνονταν οι άνθρωποι, για να ζητήσουν ανακούφιση από τους σωματικούς πόνους τους και θεραπεία για τις αρρώστιες τους.
Με τη γυναίκα του Ηπιόνη απέκτησαν πολλά παιδιά. Την Υγεία, την Ιασώ, την Πανάκεια. Τον Μαχάονα, προστάτη της χειρουργικής και τον Ποδαλείριο, προστάτη της παθολογίας.
Το φίδι, το ραβδί και ένα κύπελλο γεμάτο φάρμακο ήταν μερικά από τα σύμβολα του. Προς τιμή του Ασκληπιού τελούνταν γυμνικοί και μουσικοί αγώνες στην Επίδαυρο.
Ο Μαχάονας και ο Ποδαλείριος συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο. Ήταν οι γιατροί των Ελλήνων (Ιλιάδα Δ 193-194 και Λ 517-518).
Με τη γυναίκα του Ηπιόνη απέκτησαν πολλά παιδιά. Την Υγεία, την Ιασώ, την Πανάκεια. Τον Μαχάονα, προστάτη της χειρουργικής και τον Ποδαλείριο, προστάτη της παθολογίας.
Το φίδι, το ραβδί και ένα κύπελλο γεμάτο φάρμακο ήταν μερικά από τα σύμβολα του. Προς τιμή του Ασκληπιού τελούνταν γυμνικοί και μουσικοί αγώνες στην Επίδαυρο.
Ο Μαχάονας και ο Ποδαλείριος συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο. Ήταν οι γιατροί των Ελλήνων (Ιλιάδα Δ 193-194 και Λ 517-518).
Ταλθύβι᾽ ὅττι τάχιστα Μαχάονα δεῦρο κάλεσσον |
αὐτίκα δ᾽ ὧν ὀχέων ἐπεβήσετο, πὰρ δὲ Μαχάων |
Η γέννηση του Ασκληπιού
Ήταν γιος του Απόλλωνα και της Κορωνίδας, κόρης του βασιλιά Φλεγύα. Όταν ο Απόλλων σκότωσε την Κορωνίδα λόγω ζήλιας, επειδή ερωτεύτηκε τον Ίσχυ, το γιο του Έλατου, πήρε το βρέφος και το έφερε στο Πήλιο, όπου το παρέδωσε στη φροντίδα του κένταυρου Χείρωνα. Ο Χείρωνας ανέθρεψε το παιδί, το μόρφωσε στη τέχνη του κυνηγιού και του μετέδωσε τα μυστικά της ιατρικής επιστήμης. (Απολλόδωρος III 10.3)
Η φήμη του νεαρού Ασκληπιού εξαπλώθηκε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, σε βαθμό που λατρεύονταν ως ήρωας. Ήταν ένας ήρωας-θεραπευτής. Σύμβολο του ήταν ένα ραβδί με τυλιγμένα φίδια. Ο Ασκληπιός δεν έφερνε μόνο την υγεία στους αρρώστους, αλλά λέγονταν ότι ανέσταινε και νεκρούς.
Η φήμη του νεαρού Ασκληπιού εξαπλώθηκε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, σε βαθμό που λατρεύονταν ως ήρωας. Ήταν ένας ήρωας-θεραπευτής. Σύμβολο του ήταν ένα ραβδί με τυλιγμένα φίδια. Ο Ασκληπιός δεν έφερνε μόνο την υγεία στους αρρώστους, αλλά λέγονταν ότι ανέσταινε και νεκρούς.
...πρὸς δὲ ταύταις Ἀρσινόην ἐγέννησε. ταύτῃ μίγνυται Ἀπόλλων, ἡ δὲ Ἀσκληπιὸν γεννᾷ. τινὲς δὲ Ἀσκληπιὸν οὐκ ἐξ Ἀρσινόης τῆς Λευκίππου λέγουσιν, ἀλλ᾽ ἐκ Κορωνίδος τῆς Φλεγύου ἐν Θεσσαλίᾳ. καί φασιν ἐρασθῆναι ταύτης Ἀπόλλωνα καὶ εὐθέως συνελθεῖν· τὴν δὲ παρὰ τὴν τοῦ πατρὸς γνώμην [ἑλομένην] Ἴσχυϊ τῷ Καινέως ἀδελφῷ συνοικεῖν. Ἀπόλλων δὲ τὸν μὲν ἀπαγγείλαντα κόρακα καταρᾶται, ὃν τέως λευκὸν ὄντα ἐποίησε μέλανα, αὐτὴν δὲ ἀπέκτεινε. καιομένης δὲ αὐτῆς ἁρπάσας τὸ βρέφος ἐκ τῆς πυρᾶς πρὸς Χείρωνα τὸν Κένταυρον ἤνεγκε, παρ᾽ ᾧ καὶ τὴν ἰατρικὴν καὶ τὴν κυνηγετικὴν τρεφόμενος ἐδιδάχθη...
Η λατρεία του Ασκληπιού
Η λατρεία του Ασκληπιού ξεκίνησε στη Θεσσαλία και ήρθε στην Αθήνα γύρω στο 420 π.Χ. Η λατρεία του γινόταν μέσα σε ιερά που λέγονταν Ασκληπιεία. Εκεί πήγαιναν οι άρρωστοι για να θεραπευτούν. Το ιερό του στην Αθήνα χτίστηκε στη νότια πλαγιά της Ακρόπολης, κοντά στο θέατρο του Διονύσου.
Ένα σημαντικό στοιχείο της θεραπευτικής τελετής ήταν η εγκοίμηση. Ο ασθενής που πήγαινε να θεραπευτεί, έπρεπε να κοιμηθεί μέσα στο ιερό. Στον ύπνο του, είτε τον θεράπευε ο θεός, είτε του αποκάλυπτε τον τρόπο της θεραπείας του. Εκείνοι που έφευγαν γιατρεμένοι, άφηναν στο ναό αφιερώματα, έριχναν νομίσματα στη στέρνα με το νερό ή χάραζαν τα ονόματα τους σε στήλες με την ένδειξη της αρρώστιας τους και τα γιατρικά που χρησιμοποίησαν για την ίαση τους.
Ένα σημαντικό στοιχείο της θεραπευτικής τελετής ήταν η εγκοίμηση. Ο ασθενής που πήγαινε να θεραπευτεί, έπρεπε να κοιμηθεί μέσα στο ιερό. Στον ύπνο του, είτε τον θεράπευε ο θεός, είτε του αποκάλυπτε τον τρόπο της θεραπείας του. Εκείνοι που έφευγαν γιατρεμένοι, άφηναν στο ναό αφιερώματα, έριχναν νομίσματα στη στέρνα με το νερό ή χάραζαν τα ονόματα τους σε στήλες με την ένδειξη της αρρώστιας τους και τα γιατρικά που χρησιμοποίησαν για την ίαση τους.
Ορφικός Ύμνος προς τον Ασκληπιό
Ἰητὴρ πάντων, Ἀσκληπιέ, δέσποτα Παιάν,
ѳέλγων ἀνѳρώπων πολυαλγέα πήματα νούσων,
ἠπιόδωρε, κραταιέ, μόλοις κατάγων ὑγίειαν
καὶ παύων νούσους, χαλεπὰς κῆρας ѳανάτοιο,
αὐξιѳαλής, ἐπίκουρ', ἀπαλεξίκακ', ὀλβιόμοιρε,
Φοίβου Ἀπόλλωνος κρατερὸν ѳάλος ἀγλαότιμον,
ἐχѳρὲ νόσων, Ὑγίειαν ἔχων σύλλεκτρον ἀμεμφῆ,
ἐλѳέ, μάκαρ, σωτήρ, βιοτῆς τέλος ἐσѳλὸν ὀπάζων.
Ώ συ Ασκληπιέ, ιατρέ των πάντων, ώ δέσποτα Παιάνα πού μαγεύεις τα εκ των νόσων
παθήματα των ανθρώπων, πού προξενούν μεγάλους πόνους, συ πού καταπραΰνεις με τα
δώρα σου ο ισχυρός, είθε να έρθεις φέρων σε εμάς την υγεία και καταπαύων τις
βαρειές ασθένειες και τον ολέθριο θάνατο, συ ώ νέε, πού συντελείς στην αύξηση και
απομακρύνεις τα κακά ο καλότυχος συ το ισχυρό βλαστάρι, το πολυτίμητο του Φοίβου
Απόλλωνος, ο εχθρός των νοσημάτων, πού έχεις άμεμπτη σύζυγο την Υγείαν έλα,
μακάριε, σωτήρα μας, δώσε μας καλό τέλος του βίου.
ѳέλγων ἀνѳρώπων πολυαλγέα πήματα νούσων,
ἠπιόδωρε, κραταιέ, μόλοις κατάγων ὑγίειαν
καὶ παύων νούσους, χαλεπὰς κῆρας ѳανάτοιο,
αὐξιѳαλής, ἐπίκουρ', ἀπαλεξίκακ', ὀλβιόμοιρε,
Φοίβου Ἀπόλλωνος κρατερὸν ѳάλος ἀγλαότιμον,
ἐχѳρὲ νόσων, Ὑγίειαν ἔχων σύλλεκτρον ἀμεμφῆ,
ἐλѳέ, μάκαρ, σωτήρ, βιοτῆς τέλος ἐσѳλὸν ὀπάζων.
Ώ συ Ασκληπιέ, ιατρέ των πάντων, ώ δέσποτα Παιάνα πού μαγεύεις τα εκ των νόσων
παθήματα των ανθρώπων, πού προξενούν μεγάλους πόνους, συ πού καταπραΰνεις με τα
δώρα σου ο ισχυρός, είθε να έρθεις φέρων σε εμάς την υγεία και καταπαύων τις
βαρειές ασθένειες και τον ολέθριο θάνατο, συ ώ νέε, πού συντελείς στην αύξηση και
απομακρύνεις τα κακά ο καλότυχος συ το ισχυρό βλαστάρι, το πολυτίμητο του Φοίβου
Απόλλωνος, ο εχθρός των νοσημάτων, πού έχεις άμεμπτη σύζυγο την Υγείαν έλα,
μακάριε, σωτήρα μας, δώσε μας καλό τέλος του βίου.
