ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ
Ποσειδώνας, ο Θεός της θάλασσας
Θεός της θάλασσας και γιος του Κρόνου και της Ρέας. Ζούσε στα βάθη της θάλασσας με τη γυναίκα του, τη Νηρηίδα Αμφιτρίτη. Ήταν ο προστάτης των ναυτικών και των ψαράδων.
Με την Αμφιτρίτη απέκτησε τον Τρίτωνα και την Κυμοπόλεια. Είχε πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις με θεές, νύμφες και θνητές. Ερωτεύτηκε τη Μέδουσα, μια από τις Γοργόνες. Έσμιξε και με τη Γη, που του γέννησε τον γίγαντα Ανταίο. Ο Ανταίος βασίλεψε στη Λιβύη και τον σκότωσε ο Ηρακλής καθώς περνούσε από τη Λιβύη για να πάει στον Κήπο των Εσπερίδων.
Ο Ποσειδώνας συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Βοήθησε τον αδελφό του Δία και κατεδίωξε το γίγαντα Πολυβώτη μέχρι την Κω. Έριξε πάνω του ένα τεράστιο κομμάτι βράχου, το οποίο αργότερα έγινε η Νίσυρος.
Με την Αμφιτρίτη απέκτησε τον Τρίτωνα και την Κυμοπόλεια. Είχε πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις με θεές, νύμφες και θνητές. Ερωτεύτηκε τη Μέδουσα, μια από τις Γοργόνες. Έσμιξε και με τη Γη, που του γέννησε τον γίγαντα Ανταίο. Ο Ανταίος βασίλεψε στη Λιβύη και τον σκότωσε ο Ηρακλής καθώς περνούσε από τη Λιβύη για να πάει στον Κήπο των Εσπερίδων.
Ο Ποσειδώνας συμμετείχε στη Γιγαντομαχία. Βοήθησε τον αδελφό του Δία και κατεδίωξε το γίγαντα Πολυβώτη μέχρι την Κω. Έριξε πάνω του ένα τεράστιο κομμάτι βράχου, το οποίο αργότερα έγινε η Νίσυρος.
Η λατρεία του Ποσειδώνα
Οι πρωτόγονοι Έλληνες είχαν εντυπωσιαστεί με το θέαμα της θάλασσας που περιβάλλει από παντού τη χώρα τους. Θεωρούσαν τη γη ως ένα απέραντο νησί που κείτονταν πάνω στη θάλασσα. Γι'αυτό ο Ποσειδώνας ήταν ο θεός γαιήοχος, δηλαδή ο θεός που στήριζε τη γη, όπως ο Άτλαντας στήριζε τον ουρανό.
Η τρίαινα ήταν το όπλο του. Με αυτή σήκωνε τα τεράστια κύματα και τράνταζε ταυτόχρονα τη γη. Ήταν ο θεός ενοσίχθων, ο εννοσίγαιος και σχετίζονταν με τις χθόνιες θεότητες του Κάτω Κόσμου. Με την ιδιότητα αυτή τιμόταν σε μερικά από τα πιο σπουδαία ιερά του στην Αρκαδία, στο Ταίναρο και την Ερμιόνη. Απέδιδαν έτσι στον Ποσειδώνα τους σεισμούς της γης.
Κοντά στην Τροιζήνα είχε ναό, όπου λατρεύονταν με το επίθετο φυτάλμιος. Δηλαδή ο θεός που βοηθά τη βλάστηση να αναπτυχθεί. Με τον τρόπο αυτό έδιναν μεγάλη σημασία στη γονιμοποιό δύναμη του νερού. Στα Άλωα, τη γιορτή της βλάστησης στην Αττική, γινόταν πομπή προς τιμή του Ποσειδώνα Φυτάλμιου ως θεού της βλάστησης.
Ήταν ο θεός των αλόγων και των ταύρων και λατρεύονταν ως ίππειος και ταύριος. Σύμφωνα με ένα αρκαδικό θρύλο, η Δήμητρα θέλοντας να ξεφύγει από το κυνηγητό του Ποσειδώνα, μεταμορφώθηκε σε φοράδα. Ο θεός πήρε τη μορφή αλόγου για να σμίξει μαζί της. Από την ένωση τους γεννήθηκε μια κόρη και το άλογο Αρίωνας (Παυσανίας, Αρκαδικά 25.5 έως 25.7).
Η τρίαινα ήταν το όπλο του. Με αυτή σήκωνε τα τεράστια κύματα και τράνταζε ταυτόχρονα τη γη. Ήταν ο θεός ενοσίχθων, ο εννοσίγαιος και σχετίζονταν με τις χθόνιες θεότητες του Κάτω Κόσμου. Με την ιδιότητα αυτή τιμόταν σε μερικά από τα πιο σπουδαία ιερά του στην Αρκαδία, στο Ταίναρο και την Ερμιόνη. Απέδιδαν έτσι στον Ποσειδώνα τους σεισμούς της γης.
Κοντά στην Τροιζήνα είχε ναό, όπου λατρεύονταν με το επίθετο φυτάλμιος. Δηλαδή ο θεός που βοηθά τη βλάστηση να αναπτυχθεί. Με τον τρόπο αυτό έδιναν μεγάλη σημασία στη γονιμοποιό δύναμη του νερού. Στα Άλωα, τη γιορτή της βλάστησης στην Αττική, γινόταν πομπή προς τιμή του Ποσειδώνα Φυτάλμιου ως θεού της βλάστησης.
Ήταν ο θεός των αλόγων και των ταύρων και λατρεύονταν ως ίππειος και ταύριος. Σύμφωνα με ένα αρκαδικό θρύλο, η Δήμητρα θέλοντας να ξεφύγει από το κυνηγητό του Ποσειδώνα, μεταμορφώθηκε σε φοράδα. Ο θεός πήρε τη μορφή αλόγου για να σμίξει μαζί της. Από την ένωση τους γεννήθηκε μια κόρη και το άλογο Αρίωνας (Παυσανίας, Αρκαδικά 25.5 έως 25.7).
Άτλαντας. Γιος του Ιαπετού και της Κλυμένης. Εναντιώθηκε στο Δία κατά την Τιτανομαχία και η τιμωρία του ήταν να κρατά τον ουράνιο θόλο με τους ώμους του. Στεκόταν όρθιος στις Εσπερίδες.
[25.5] πλανωμένῃ γὰρ τῇ Δήμητρι, ἡνίκα τὴν παῖδα ἐζήτει, λέγουσιν ἕπεσθαί οἱ τὸν Ποσειδῶνα ἐπιθυμοῦντα αὐτῇ μιχθῆναι, καὶ τὴν μὲν ἐς ἵππον μεταβαλοῦσαν ὁμοῦ ταῖς ἵπποις νέμεσθαι ταῖς Ὀγκίου, Ποσειδῶν δὲ συνίησεν ἀπατώμενος καὶ συγγίνεται τῇ Δήμητρι ἄρσενι ἵππῳ καὶ αὐτὸς εἰκασθείς. [25.6] τὸ μὲν δὴ παραυτίκα τὴν Δήμητρα ἐπὶ τῷ συμβάντι ἔχειν ὀργίλως, χρόνῳ δὲ ὕστερον τοῦ τε θυμοῦ παύσασθαι καὶ τῷ Λάδωνι ἐθελῆσαί φασιν αὐτὴν λούσασθαι: ἐπὶ τούτῳ καὶ ἐπικλήσεις τῇ θεῷ γεγόνασι, τοῦ μηνίματος μὲν ἕνεκα Ἐρινύς, ὅτι τὸ θυμῷ χρῆσθαι καλοῦσιν ἐρινύειν οἱ Ἀρκάδες, Λουσία δὲ ἐπὶ τῷ λούσασθαι τῷ Λάδωνι. τὰ δὲ ἀγάλματά ἐστι τὰ ναῷ ξύλου, πρόσωπα δέ σφισι καὶ χεῖρες ἄκραι καὶ πόδες εἰσὶ Παρίου λίθου: [25.7] τὸ μὲν δὴ τῆς Ἐρινύος τήν τε κίστην καλουμένην ἔχει καὶ ἐν τῇ δεξιᾷ δᾷδα, μέγεθος δὲ εἰκάζομεν ἐννέα εἶναι ποδῶν αὐτήν: ἡ Λουσία δὲ ποδῶν ἓξ ἐφαίνετο εἶναι. ὅσοι δὲ Θέμιδος καὶ οὐ Δήμητρος τῆς Λουσίας τὸ ἄγαλμα εἶναι νομίζουσι, μάταια ἴστωσαν ὑπειληφότες. τὴν δὲ Δήμητρα τεκεῖν φασιν ἐκ τοῦ Ποσειδῶνος θυγατέρα, ἧς τὸ ὄνομα ἐς ἀτελέστους λέγειν οὐ νομίζουσι, καὶ ἵππον τὸν Ἀρείονα: ἐπὶ τούτῳ δὲ παρὰ σφίσιν Ἀρκάδων πρώτοις Ἵππιον Ποσειδῶνα ὀνομασθῆναι.
Ορφικός Ύμνος προς τον Ποσειδώνα
Κλῦѳι, Ποσείδαον γαιήοχε, κυανοχαῖτα,
ἵππιε, χαλκοτόρευτον ἔχων χείρεσσι τρίαιναν,
ὃς ναίεις πόντοιο βαѳυστέρνοιο ѳέμεѳλα,
ποντομέδων, ἁλίδουπε, βαρύκτυπε, ἐννοσίγαιε,
κυμοѳαλής, χαριδῶτα, τετράορον ἅρμα διώκων,
εἰναλίοις ῥοίζοισι τινάσσων ἁλμυρὸν ὕδωρ,
ὃς τριτάτης ἔλαχες μοίρης βαѳὺ χεῦμα ѳαλάσσης,
κύμασι τερπόμενος ѳηρσίν ѳ' ἅμα, πόντιε δαῖμον·
ἕδρανα γῆς σώζοις καὶ νηῶν εὔδρομον ὁρμήν,
εἰρήνην, ὑγίειαν ἄγων ἠδ' ὄλβον ἀμεμφῆ.
Άκουσε, Ποσειδώνα, πού κατέχεις τη γη με τη γαλανή χαίτη (θάλασσα), φίλε των
ίππων πού κρατάς στα χέρια σού χάλκινη τρίαινα συ κατοικείς στα θεμέλια
του πόντου, πού είναι βαθύς, άρχων του πόντου, πού ταράσσεις τη
θάλασσα και βαρεία βροντάς, πού σείεις τη γη με τα άφθονα κύματα, έχεις όψη
χαριτωμένη και οδηγείς τέθριππο άρμα και με θαλάσσια σφυρίγματα τινάζεις ψηλά το
αλμυρό νερό.
συ πήρες με λαχνό ως τρίτο μέρος το βαθύ ρεύμα της θαλάσσης, και τέρπεσαι
με τα κύματα, συνάμα και με τα θηρία, ω σεβαστέ θεέ.
Είθε να σώζεις τα στηρίγματα της γης και την ταχεία ορμή των πλοίων, και να μας
φέρεις ειρήνη υγεία και πραγματική ευτυχία.
ἵππιε, χαλκοτόρευτον ἔχων χείρεσσι τρίαιναν,
ὃς ναίεις πόντοιο βαѳυστέρνοιο ѳέμεѳλα,
ποντομέδων, ἁλίδουπε, βαρύκτυπε, ἐννοσίγαιε,
κυμοѳαλής, χαριδῶτα, τετράορον ἅρμα διώκων,
εἰναλίοις ῥοίζοισι τινάσσων ἁλμυρὸν ὕδωρ,
ὃς τριτάτης ἔλαχες μοίρης βαѳὺ χεῦμα ѳαλάσσης,
κύμασι τερπόμενος ѳηρσίν ѳ' ἅμα, πόντιε δαῖμον·
ἕδρανα γῆς σώζοις καὶ νηῶν εὔδρομον ὁρμήν,
εἰρήνην, ὑγίειαν ἄγων ἠδ' ὄλβον ἀμεμφῆ.
Άκουσε, Ποσειδώνα, πού κατέχεις τη γη με τη γαλανή χαίτη (θάλασσα), φίλε των
ίππων πού κρατάς στα χέρια σού χάλκινη τρίαινα συ κατοικείς στα θεμέλια
του πόντου, πού είναι βαθύς, άρχων του πόντου, πού ταράσσεις τη
θάλασσα και βαρεία βροντάς, πού σείεις τη γη με τα άφθονα κύματα, έχεις όψη
χαριτωμένη και οδηγείς τέθριππο άρμα και με θαλάσσια σφυρίγματα τινάζεις ψηλά το
αλμυρό νερό.
συ πήρες με λαχνό ως τρίτο μέρος το βαθύ ρεύμα της θαλάσσης, και τέρπεσαι
με τα κύματα, συνάμα και με τα θηρία, ω σεβαστέ θεέ.
Είθε να σώζεις τα στηρίγματα της γης και την ταχεία ορμή των πλοίων, και να μας
φέρεις ειρήνη υγεία και πραγματική ευτυχία.
|
|
|